หว่านพืชเช่นใด ย่อมนำผลเช่นนั้นมา
ทำดีได้ดี และทำชั่วก็ได้ชั่ว.
เพราะเหตุนั้น จึงตรัสคำมีอาทิว่า ข้อที่บุคคลผู้พรั่งพร้อมด้วยกาย-
ทุจริต ตายแล้วจะเข้าถึงสุคติคือโลกสวรรค์นั้น มิใช่ฐานะ มิใช่โอกาส.

สมังคี 5

บทว่า สมงฺคี ในบทว่า กายทุจฺจริตสมงฺคี เป็นต้น ความว่า
ความพร้อมเพรียงมี 5 อย่าง คือ ความพร้อมเพรียงแห่งการประมวล
มา 1 ความพร้อมเพรียงแห่งเจตนา 1 ความพร้อมเพรียงแห่งกรรม 1
ความพร้อมเพรียงแห่งวิบาก 1 ความพร้อมเพรียงแห่งการปรากฏ
ขึ้น 1
ในความพร้อมเพรียง 5 อย่างนั้น ความพร้อมเพรียงในขณะประมวล
กุศลกรรมและอกุศลกรรมมา ท่านเรียกว่า ความพร้อมเพรียงแห่งการ
ประมวลมา ความพร้อมเพรียงแห่งเจตนา ก็เหมือนกัน.
ก็สัตว์ทั้งหมดท่านเรียกว่าผู้พร้อมเพรียงด้วยกรรม เพราะหมายเอา
กรรมที่เหมาะแก่วิบากที่ได้สะสมไว้ในชาติก่อน ตราบเท่าที่ยังไม่บรรลุพระ-
อรหัต. นี้ชื่อว่า ความพร้อมเพรียงแห่งกรรม.
ความพร้อมเพรียงแห่งวิบาก พึงทราบในขณะแห่งวิบากเท่านั้น.
ก็ตราบเท่าที่สัตว์ทั้งหลายยังไม่บรรลุพระอรหัต นิมิตของการเกิดขึ้น
ย่อมปรากฏอย่างนี้ คือ สำหรับสัตว์ทั้งหลายผู้เคลื่อนจากภพนั้นก่อน นรกย่อม
ปรากฏ โดยอาการปรากฏมีเปลวไฟและโลหกุมภีเป็นต้น ท้องมารดาย่อมปรากฏ
สำหรับเหล่าสัตว์ผู้จะเข้าถึงความเป็น "คัพภเสยยกสัตว์" เทวโลกย่อมปรากฏ
โดยอาการปรากฏแห่งต้นกัลปพฤกษ์และวิมานเป็นต้น สำหรับสัตว์ผู้จะบังเกิดใน